KUZEY KUTBU’NDA NELER OLUYOR?
KUZEY KUTBU’NDA NELER OLUYOR?
Kutuplar, Dünya’mızın en kuzeyinde ve en güneyinde yer alan bölgelerdir. Güney Kutbu, isminden de anlaşılacağı gibi, Güney Yarım Küre’nin en güneyinde bulunur. Buzlarla kaplı bir kara parçası olan bu bölge, Antarktika olarak da bilinir ve Antarktika üzerinde ülke bulunmayan tek kıtadır. Kuzey Yarım Küre’nin en kuzeyinde ise Kuzey Kutbu bulunur. Kuzey Buz Denizi’nin ortasında yer alan bu bölgede hiçbir kara parçası yoktur. Kuzey Kutbu karalarla çevrili bir buz denizi, Güney Kutbu ise denizlerle çevrili ve buzlarla örtülü bir kara parçasıdır.
Kutuplar buzullarla kaplıdır. Erimeyen kar ve buz kütlesi olan buzullar, yıllar boyunca biriken karlardan oluşur.
KUZEY KUTBU’NDAKİ BUZULLAR NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ!
Kalın bir buz kütlesinden oluşan Kuzey Buz Deniz’indeki buzullar büyük bir hızla eriyor. Öyle ki bu buzullar tamamen yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Buzulların erimesi şüphesiz orada canlıları doğrudan etkiliyor. Örneğin, kutup ayıları ince buzullar üzerinde avlanırken çok zorlanıyor. Maalesef bu sadece kutup ayılarını veya fokları ilgilendiren tehlikeli bir durum değil, bütün dünyayı etkileyen tarafları da var.
Denizlerde oluşan buz tabakaları parlak bir yüzeye sahip oldukları için Güneş ışınlarının büyük bir kısmını uzaya geri yansıtır ve böylece gezegenimizin serin kalmasını sağlar. Bu sebeple Kuzey Kutbu’nda yaşanacak büyük miktarda erime, sıcaklık dengelerini bozacak; iklimleri ve tarım alanlarını, kısaca yaşamamızı derinden etkileyecektir.
PEKİ, BU ERİMEYE İNSANLARIN KATKISI NASIL ANLAŞILABİLİR?
Atmosferdeki karbondioksit’i ölçüp bunun nereden geldiğinin izini sürerek… Atmosferde doğal olarak bulunan karbondioksit ve yanan fosil yakıtların saldığı karbondioksit arasında fark vardır. Doğal olarak meydana gelen ısınma ile insanların neden olduğu ısınmayı birbirinden ayırmak kolay değildir. Bu ölçümler için modellemeler oluşturulmaktadır. İnsanların sebep olduğu karbon salınımları çıkarıldığında modellemelerin hiçbiri bu derecede bir ısınma göstermemektedir. Yeni iklim modellemelerine göre, yaz deniz buzundaki küçülmenin %60’ından insanlar sorumlu.
Uzun Vade de Kuzey Kutbu’nu Neler Bekliyor?
Kuzey Buz Deniz’inde kalan 4 milyon kilometrekarelik buzullarında erimesi, atmosfere 20 yıla eş değer karbondioksitin salınması anlamına gelir. 1970’lerde 8 milyon kilometrekarelik alan buzuldu. Yani buzul alanı 30 yılda yarıya indi.
Eğer atmosferi bu şekilde ısıtmaya devam edersek 2030 yılına gelindiğinde Kuzey Buz Denizi yaz aylarında tamamen buzsuz bir yer olabilir. İklimde doğal olarak oluşan dalgalanmalar bazı yıllar daha az erime görülmesine neden olabilir ancak uzun vade de erime devam edecektir.
Erimenin Kuzey Kutbu Dışında Dünya’nın Geri Kalınına Etkisi Nedir?
Buzullar gezegenimiz için soğutucu işlevi görüyor ve dünyada şu anda yaşadığımız hava koşulları buzullara bağlıdır. Buzullar ortadan kalkarsa dünyanın pek çok yerinde sıcaklıklar değişecektir. Örneğin; İngiltere’den artık iklimi daha ılıman yapan sıcak su akıntısı geçmeyecek. Örnekler çoğaltılabilir.
Özetle, özellikle mevsimsel dengesizliklere yönelik şikâyetler, her yıl biraz daha artmakta.
Ve Unutmayalım!
DOĞAYI YENERSEK YENİLMİŞ OLACAĞIZ..
M.YELİZ BALLAR
SİMYA KOLEJİ FEN BİLİMLERİ BÖLÜM BAŞKANI
